Wie denkt dat tuinieren een onschuldig tijdverdrijf is, heeft het mis. Tussen de bloemetjes en planten schuilt soms een onverwacht gezondheidsrisico. Eén van de boosdoeners? De potgrond die je met zorg uitkiest in het tuincentrum. Experts slaan nu alarm: in bepaalde omstandigheden kan die grond de gevaarlijke legionellabacterie bevatten, die ernstige longinfecties kan veroorzaken.
Hoewel de meeste mensen bij legionella denken aan besmettingen via airco’s of douches, blijkt ook tuinaarde een mogelijke bron te zijn van deze bacterie. En het gevaar loert vaak nét op momenten dat je het niet verwacht: tijdens een ontspannen namiddagje in de tuin.
Potgrond als broeihaard voor bacteriën
Potgrond kan onder bepaalde omstandigheden een ideale voedingsbodem vormen voor bacteriën, waaronder de gevreesde legionella. Zeker wanneer zakken aarde langdurig in de zon liggen – wat vaak het geval is bij tuincentra of in de kofferbak van een wagen – stijgt het risico. In warme, vochtige omstandigheden ontstaan schimmels, en dat zijn precies de leefomstandigheden waarin legionella zich snel kan vermenigvuldigen.
Als je die besmette aarde vervolgens gebruikt tijdens het verpotten of planten, kunnen bacteriedeeltjes via stof of damp worden ingeademd. En precies daar schuilt het gevaar, vooral voor kwetsbare groepen zoals ouderen, rokers en mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Een longontsteking die uit het niets lijkt te komen
Legionella kan bij besmetting leiden tot een milde griep, maar in ernstigere gevallen veroorzaakt het een zware longontsteking: legionellose, ook wel de veteranenziekte genoemd. De symptomen lijken vaak op die van een gewone longinfectie — hoesten, koorts, spierpijn — maar kunnen in snel tempo verergeren. In sommige gevallen is zelfs ziekenhuisopname nodig. (lees verder onder de afbeelding)
Volgens gezondheidsdeskundigen onderschatten veel mensen het risico. Omdat de besmetting via de lucht verloopt, is het niet nodig om potgrond rechtstreeks aan te raken om ziek te worden. Gewoon in de damp of het opstuivende stof staan kan al voldoende zijn.
Zo beperk je het risico tijdens het tuinieren
Er zijn gelukkig manieren om het risico op besmetting te beperken. Een eenvoudige maar effectieve tip: maak een zak potgrond een paar dagen vóór gebruik al open en laat hem luchten op een koele, droge plaats. Zo kan de interne vochtigheid afnemen en krijgen bacteriën minder kans om zich te ontwikkelen.
Tijdens het tuinieren is het bovendien verstandig om niet vlak boven de aarde te hangen. Draag indien mogelijk een mondmasker en handschoenen en werk bij voorkeur buiten in open lucht. Was je handen nadien grondig, en vermijd om in je gezicht te wrijven terwijl je bezig bent.
Extra waakzaamheid voor risicogroepen
Hoewel het risico voor gezonde volwassenen relatief beperkt blijft, lopen bepaalde groepen aanzienlijk meer kans op complicaties. Roken, chronische longaandoeningen, diabetes en ouderdom zijn allemaal factoren die het immuunsysteem kunnen verzwakken. Voor deze mensen is extra voorzichtigheid dus geen overbodige luxe.
Wat bedoeld is als een rustgevend moment in de tuin, kan anders onverwacht omslaan in een serieuze gezondheidsklacht. Door bewust en zorgvuldig om te gaan met potgrond, bescherm je jezelf en je omgeving tegen een onzichtbaar gevaar.
(Afbeeldingen: YouTube)
