Het debat rond de verplichte fietshelm laait opnieuw op in België. Terwijl het aantal fietsers blijft stijgen dankzij duurzame mobiliteit, nemen ook de ernstige ongevallen toe. Steeds meer medische experten, onder wie revalidatieartsen en traumachirurgen, vragen om een wettelijke verplichting voor het dragen van een fietshelm – voor alle leeftijden. De cijfers rond hoofdletsels bij fietsongevallen zijn alarmerend en roepen vragen op over het huidige gebrek aan regelgeving.
Slechts 29% van de fietsers draagt een helm
Uit recente Belgische studies blijkt dat amper 29% van de fietsers vrijwillig een helm draagt. Bij jongeren tussen 13 en 24 jaar zakt dat cijfer zelfs tot 15%. Dat betekent dat het overgrote deel van jonge fietsers zich zonder enige hoofdbescherming in het verkeer begeeft. Volgens specialisten is dit bijzonder zorgwekkend, want juist deze groep loopt het grootste risico op letsels met zware gevolgen.
Bijna vier op de tien fietsers die na een ongeval in het ziekenhuis belanden, kampen met hoofd- of hersenletsels. De meerderheid van die ongevallen had deels voorkomen kunnen worden met een eenvoudige maatregel: een helm op het hoofd. (lees verder onder de afbeelding)
Een helm vermindert hoofdletsels met 60%
Kinderrevalidatiearts Ruth Van Der Looven van het UZ Gent benadrukt de impact van een helm bij een val: “Wie een helm draagt, verlaagt zijn risico op hoofdletsel met maar liefst 60%. Dat is geen detail, dat is levensreddend.” Ze wijst er bovendien op dat de voorste hersenkwabben bij jongeren nog volop in ontwikkeling zijn. “Een letsel daar kan leiden tot blijvende schade, zowel fysiek als cognitief. Als je weet dat net jongeren nauwelijks een helm dragen, dan moet je durven optreden.”
Verplichte fietshelm: tijd voor actie?
Momenteel is het dragen van een fietshelm in België niet wettelijk verplicht, behalve voor kinderen op een fietsstoeltje en bestuurders van speed pedelecs. Toch groeit het draagvlak voor een aanpassing van de wet. Revalidatiecentra, spoeddiensten en verkeersveiligheidsexperts roepen de overheid op om duidelijke regels in te voeren, naar analogie met landen zoals Finland, Spanje of Oostenrijk waar de helm wel verplicht is.
In die landen blijkt uit cijfers dat het aantal hoofdletsels bij fietsers fors lager ligt sinds de invoering van de helmverplichting. Volgens voorstanders is de tijd rijp om ook in België een gelijkaardige stap te zetten. Tegenstanders verwijzen naar vrijheid van keuze, maar de medische gemeenschap benadrukt dat het hier om volksgezondheid gaat.
Meer bewustwording is essentieel
Naast een wettelijke verplichting vragen artsen ook meer aandacht voor educatie. Jongeren en ouders zijn zich vaak onvoldoende bewust van de risico’s van fietsen zonder helm. Campagnes, schoolacties en voorbeeldgedrag vanuit ouders kunnen helpen om de mentaliteit rond fietsveiligheid te veranderen.
Een helm dragen zou volgens experts net zo vanzelfsprekend moeten worden als het dragen van een gordel in de auto. Het kost weinig moeite, maar kan een leven redden of drastische gevolgen voorkomen. Of de verplichte fietshelm binnenkort ook écht wettelijk vastgelegd wordt, is nog onzeker, maar dat het gesprek dringend gevoerd moet worden, staat buiten kijf.
GERELATEERDE ARTIKELEN:
(Afbeeldingen: Unsplash)
